Volgens het CBS neemt het aantal 65-plussers toe van 2,7 miljoen in 2012 tot 4,7 miljoen in 2041. Hiermee wordt ook een stijging van de zorgvraag verwacht, 70 % van de 65-plussers heeft een chronische ziekte.We verwachten dat oude mensen fysieke gebreken krijgen. We helpen ze daarom bij het tillen van zware tassen, gaan harder tegen ze praten, ondersteunen ze bij het oversteken (ook dat oude vrouwtje dat helemaal niet naar de overkant wil) en bevestigen met ons gedrag hun kwetsbaarheid en onvermogen.
In een experiment van de Amerikaanse psycholoog Bargh werd studenten gevraagd om uit vijf woorden een zin van vier woorden samen te stellen. De helft kreeg tekst met woorden gerelateerd aan bejaarden (zoals vergeetachtig, grijs, rimpels). Deze helft ging na afloop aanzienlijk langzamer lopen dan de controlegroep. Dit werd verklaard door de twee fasen van priming: de woorden bereidden voor op een gedachte: ouderdom, en die gedachte leidde vervolgens tot specifiek gedrag: langzaam lopen. Het beïnvloeden van gedrag door een idee, wordt het ideomotoreffect genoemd.
Wat nu als oudere mensen zich (deels) gebrekkig gaan voelen omdat dit hun en onze verwachting is? Omdat we ze het als het ware aanpraten? Als ik pijn in mijn rug heb, wijt ik dat aan een slechte zithouding, bij hen is het een teken van veroudering. Wat zou er gebeuren als we van oude mensen niet meer verwachten dat ze zich fysiek slechter gaan voelen?
In een experiment in 1979 testte de Amerikaanse Harvard-psychologe Langer of ze de suggestie 'ouderdom komt met gebreken' psychologisch kon manipuleren en daarmee (deels) teniet kon doen. Ze bracht een groep zeventig plussers twintig jaar terug in de tijd met behulp van een replica omgeving uit het jaar 1959. Het huis was conform die tijd ingericht met meubels, behang, kranten, radio programma's, eten en drinken, alles. Er werd niet gerefereerd naar kwaaltjes, spiegels waren verboden en ze moesten zich gedragen alsof ze daadwerkelijk twintig jaar jonger waren. Hen werd verteld dat ze zich na een week verblijf beter zouden voelen (de kracht van suggestie).
In die week gingen de ouderen zich inderdaad jonger gedragen, er werd zelfs gevoetbald. Ook voelden ze zich beter, hun gewrichten werden beweeglijker, ze konden weer beter zien, ze gingen hoger scoren op een IQ test en werden door onbekenden jonger ingeschat dan daarvoor. Doordat ze zich in gedachten afstemden op hun jeugd, werden ze jonger.
Als we onszelf nu eens gezond en jong denken, zou dit dan ook zichtbaar en voelbaar worden? En meetbaar? Het schijnt dat je, door in gedachten je spieren te trainen je spierkracht met 10 % kunt vergroten. Minder dan bij een echte training (30 %), maar toch. Als onze gedachten ons lichaam kunnen beïnvloeden, kunnen we een hoop geld besparen op de gezondheidszorg. En op de farmaceutische industrie. Weg met die gezichtscrèmes, hulpmiddelen en botox.
Ik ben benieuwd of het allemaal zo werkt. De experimenten lijken mij interessant genoeg om te herhalen. Ik ben alvast begonnen. Ik lees alleen nog over jonge, snelle types en ga in gedachten dagelijks naar de sportschool. Omdat ik jong was in de jaren tachtig kijk ik vanaf nu weer naar Knight Rider, Miami Vice en de cavia's van Fred Oster en draai de muziek van Wham en Duran Duran. En ik denk dat ik binnenkort mijn haar toupeer. Al lijk ik dan, maar misschien is dat juist goed, verdomd veel op die cavia van Fred.
