Ik zie het niet

Het tweede seizoen van Mindfuck is gestart. Dit is een programma op de maandagavond op NPO3 waarin Victor Mids, illusionist en arts, je waarneming voor de gek houdt.

Zo laat hij een deelnemer in blind vertrouwen zijn mobiele telefoon in de gracht gooien. Terwijl de man zich vertwijfeld afvraagt wat hij heeft gedaan, wijst Victor Mids op het pakje dat hij vooraf aan de man heeft gegeven. Diens vriendin heeft dit al die tijd vast gehouden en wat blijkt? In dit pakje, met een grote strik eromheen, zit het telefoontje van de man. Hoe het verdronken telefoontje ineens heelhuids in haar hand kan liggen, is mij een raadsel.

Ik vermoed dat meneer Mids een hele goede zakkenroller is, die eerst de telefoontjes omruilt, zodat de deelnemer niet zijn eigen telefoon in het water gooit. Maar dan toch. Hoe? Wanneer? In een afgesloten pakje? Je wordt belazerd waar je bijstaat.

Vorig seizoen snapte ik één truc, die met de gorilla. Dit is een bekend onderzoek van Simon en Chabris waarin deelnemers gevraagd wordt te tellen hoe vaak een bal overgespeeld wordt in een partij basketbal. Terwijl ze dit doen, komt een als gorilla verkleed figuur in beeld. De deelnemers ontgaat dit echter volledig. Dit is verklaarbaar, dit snap ik! Hier is sprake van inattentional bias, oftewel doordat men zo gefocust is op één ding, mist men andere signalen.

Dit is een heel nuttige functie van het brein. Het onbewuste registreert van alles, maar stuurt slechts beperkt informatie door naar het bewuste gedeelte van de hersenen. Je bewuste kan namelijk maar één ding tegelijk aan. Van multitasken wordt dan ook steeds duidelijker dat dit niet kan. Je switcht je aandacht van het een naar het ander, maar doet niet bewust iets tegelijkertijd.

Zo let de deelnemer alleen op de bal en mist een complete gorilla.

Een voorbeeld van dit seizoen dat ik snap, is dat van change blindness. Dit is ook een bekend psychologisch onderzoek waarbij een medewerker de weg vraagt aan een niets vermoedende voorbijganger. In Mindfuck gaat het om het maken van een foto, maar het principe is hetzelfde. Terwijl de passant de foto maakt, verdwijnt de medewerker kort uit het zicht doordat twee mensen met een groot bord tussen hen door lopen. Een andere medewerker vervolgt het gesprek.  De helft van de proefpersonen heeft van deze persoonsverwisseling niet in de gaten. Ze zien het niet!

Dit komt omdat het niet ging om de persoon die vroeg om de foto. Vaak werd die niet eens aangekeken. De focus lag bij het willen snappen van het fototoestel.
Dus kun je nagaan hoezeer je op je gesprekspartner let!

Maar hoe zit het dan met het raden van je eerste huisdier? En met die knipsels die precies de verborgen krantentitel aangeven? En hoe kan die Victor ineens in het apenpak zitten? Ik zie het niet. 

Er zijn nog zoveel voor mij onverklaarbare zaken, dat ik het programma wil blijven kijken, ook al zie ik het niet.